Zespół i Wolontariusze fundacji Instytut Dyskursu i Dialogu podjęli się przeprowadzenia w ostatnich tygodniach kampanii prezydenckiej monitoringu pod kątem sposobu prezentowania wszystkich kandydatów na Urząd Prezydenta RP w trzech głównych telewizyjnych serwisach informacyjnych: „Wiadomościach” TVP, „Faktach” TVN oraz „Wydarzeniach” Polsatu. Decyzja ta zapadła w związku z brakiem tego typu działań ze strony zobligowanej do tego instytucji publicznej, jaką jest Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Monitoring obywatelski – prowadzony przez Instytut Dyskursu i Dialogu pod hasłem „PatrzyMY i sprawdzaMY” – został objęty honorowym patronatem Rzecznika Praw Obywatelskich – Adama Bodnara.
Dwadzieścioro Wolontariuszy i Wolontariuszek podjęło się monitorowania codziennych głównych wydań telewizyjnych serwisów informacyjnych pod kątem sposobu prezentowania kandydatów na Urząd Prezydenta RP. Począwszy od „Wydarzeń” Polsatu o 18:50, przez „Fakty” TVN o 19:00, aż po „Wiadomości” TVP o 19:30 codziennie mierzyliśmy czas poświęcony każdemu z kandydatów, wypisując wszystkie wyraźnie negatywne oraz wyraźnie pozytywne określenia słowne, jakie pojawiały się w odniesieniu do nich, a także ocenialiśmy ich sposób prezentacji wizualnej. O akcji obywatelskiego monitoringu mediów pod hasłem „PatrzyMY i sprawdzaMY” mówi prezes zarządu Instytutu Dyskursu i Dialogu, Filip A. Gołębiewski:
Niewątpliwie tego typu monitoring jest niezbędny, żeby dowiedzieć się w jaki sposób kandydaci na urząd prezydenta są pokazywani w mediach docierających na co dzień do milionów Polek i Polaków. Wszak to oni zadecydują o kształcie polskiej polityki na najbliższe 5 lat. Nie ulega wątpliwości, że przekazy medialne mają duży wpływ na nasze zachowania przy urnach wyborczych. A skoro tak, to mamy do czynienia z kwestią kluczową, można by rzec – rdzeniem demokracji. Tego typu działania powinna prowadzić Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, jednak z niezrozumiałych dla nas względów zrezygnowała z tego. Postanowiliśmy zatem – jako świadomi obywatele – wziąć sprawy w swoje ręce.
Monitoring prowadzony był od 14.06.2020 do 11.07.2020 z użyciem ujednoliconej metodologii, stworzonej specjalnie na okazję wyborów prezydenckich. Względem każdego z kandydatów mierzony był czas jego prezentacji w danym serwisie informacyjnym. Oprócz tego odnotowywane były wyraźnie negatywne oraz wyraźnie pozytywne sformułowania słowne, użyte względem każdego z kandydatów. Jeżeli pojawiała się ewidentna próba wizualnego ukazania któregoś z nich w sposób szczególnie niekorzystny bądź korzystny, to wówczas także było to wprowadzane do specjalnych formularzy używanych przez Wolontariuszy/ki.
Jak mówi Filip A. Gołębiewski, w monitoringu stosowane są takie same kryteria względem nadawcy publicznego jak i nadawców prywatnych:
Oczywiście najwięcej kontrowersji pojawia się wokół „Wiadomości” TVP. Po pierwsze dlatego, że jest to nadawca publiczny, finansowany z naszych podatków/abonamentu, i powinien on szczególną uwagę przykładać do rzetelności podczas tworzenia przekazów medialnych. Po drugie zaś dlatego, że od dłuższego czasu widać wyraźnie, że w tym programie stosowane są narracje o charakterze stronniczym, wspierającym obecną władzę i próbujące dyskredytować opozycję. Wskazują na to chociażby nasze raporty [dostępne tutaj]. Jednak nie oznacza to, że łaskawszym okiem patrzymy na nadawców prywatnych: „Fakty” czy „Wydarzenia”. Oceniamy każde wydanie serwisu informacyjnego z takim samym krytycyzmem. Od początku przyjęliśmy w INDID taką zasadę, że liczy się odbiorca i treść, która do niego dociera. Ona zawsze powinna być rzetelna i zgodna ze standardami etycznego dziennikarstwa, niezależnie od tego czy pochodzi od nadawcy publicznego czy prywatnego.
Patronat honorowy nad prowadzonymi działaniami monitoringowymi objął Rzecznik Praw Obywatelskich – Adam Bodnar.
Oto raport końcowy podsumowujący monitoring sposób prezentowania kandydatów na Urząd Prezydenta RP podczas II tury wyborów prezydenckich:
Poniżej raport podsumowujący monitoring I tury wyborów prezydenckich:
W związku z prowadzonym monitoringiem prowadzona była także zbiórka na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z monitoringiem. Dziękujemy wszystkim osobom, które nas wsparły. Podsumowanie zbiórki dostępne jest TUTAJ.
Mimo zakończonej zbiórki, tak naprawdę potrzebujemy Twojego wsparcia na co dzień. Dzięki niemu zmieniaMY media na dobre!
Patronat honorowy:
Koordynacja zbiórki środków finansowych została sfinansowana z dotacji PROO na lata 2018-2030 ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.
